Herken je het gevoel dat elke beslissing onder een vergrootglas ligt, terwijl je worstelt met wat juist is?

De vaatwasser zoemt. Het huis is stil. Je zit eindelijk, een kop koffie binnen handbereik. En dan komen de gedachten. Niet de herinnering aan de hectiek van vandaag. Maar de twijfel van gisteren. Die beslissing waarvan je hoopte dat het vanzelf goed zou uitpakken. Die collega voor wie je het anders had gewild. Het is een moreel dilemma waar je als schoolleider vaak alleen mee blijft zitten. Herken je dat? Dat knagende gevoel?

Vorige week mailde een collega-directeur me. Laten we hem Wilbert noemen. Na het lezen van De Directeurskamer moest hij iets kwijt. Een verhaal dat hij jaren met zich meedroeg. Over een beslissing die goed was voor de school, maar waar een mens aan kapot ging. Hij deelde het omdat hij weet dat erkenning de eerste stap naar rust is.

(In dit verhaal zijn namen veranderd en enkele details aangepast om de anonimiteit te bewaren.)

Wilbert deelt zijn verhaal in De Directeurskamer, een plek zonder oordeel maar met begrip.

De eerste signalen waren subtiel

Het begon niet met één incident. Langzaam tekende zich een andere sfeer af door kleine signalen. Juf Loes was jarenlang een instituut binnen de school én het dorp. Een warme juf die kinderen troostte, ouders geruststelde en collega’s steunde. Generaties kwamen bij haar in de klas. Ouders vroegen bij de inschrijving of hun kind in haar klas kon komen.

Maar langzaam veranderde er iets. Het begon subtiel: vergeetachtigheid, een scherpe opmerking in een overleg, defensief reageren. Eerst werd het weggeschoven als: “Loes is moe.” Maar het patroon werd duidelijker. De vergeetachtigheid nam toe, afspraken werden niet nagekomen. Het zorgwekkendste was de verandering in haar houding. De warmte maakte plaats voor geïrriteerdheid. Kinderen die eerder een knuffel kregen, hoorden nu: “Zet maar even door."

Wilbert zag het ook aan de kinderen. Als Loes de klas binnenkwam, krompen ze letterlijk ineen. Spelen stopte, de sfeer werd gespannen. “Dat was het kantelpunt,” schreef hij, “waarop mijn zorg voor haar omsloeg in acute zorg voor de kinderen.”

Het moment waarop de zorg omsloeg

Vanaf dat moment botsten twee verantwoordelijkheden: het waarborgen van een goed pedagogisch klimaat versus de zorg voor een medewerker. Enerzijds Loes, die hij al twintig jaar kende en die een pensioen met eer verdiende; anderzijds het welzijn van de kinderen en de zorgen van ouders en het team.

Gesprekken met haar waren loodzwaar. “Het was alsof ik iemand wilde overtuigen dat de lucht blauw is, terwijl zij steeds stelliger beweerde dat die groen was.” Wilbert beschreef dat zijn bezorgdheid niet meer werd gezien als oprechte zorg, maar steeds vaker met wantrouwen werd beantwoord.

De situatie escaleerde. Loes meldde zich ziek, op advies van haar huisarts. Voor het team en de kinderen bracht dit rust. Maar voor Wilbert voelde het als falen. Zijn bestuur stapte in, nam de regie over. Voor hem voelde dat alsof hij de laatste duw gaf aan iemand die al wankelde.

De opluchting en het verdriet liepen door elkaar. Het team haalde adem, ouders waren opgelucht. Maar in het dorp was ook zorg om Loes. Zij trok zich terug, wantrouwend tegenover collega’s en ouders. Wilbert bleef achter met de vraag: “Had ik het eerder, harder of anders moeten aanpakken?”

De vraag die bleef hangen: had ik het eerder aan moeten pakken?

Jaren later blikt Wilbert hierop terug: “Ik stelde uit, uit zorg en uit hoop dat het beter zou worden. Misschien had ik eerder ondersteuning kunnen inschakelen, maar ik wist niet goed hoe. Daardoor werd de situatie pijnlijker. Ik had toen niet de moed om het gesprek aan te gaan. Achteraf besef ik dat het beter was geweest als ik dat wel had gedaan. Daarmee heb ik haar de kans ontnomen om met waardigheid afscheid te nemen.”

Het verhaal werd voor Wilbert nooit echt afgerond. Loes verdween uit beeld, het bestuur en de arbo-arts namen het over. Wat bleef, was de wond van een directeur die zich te kort voelde schieten – ook al wist hij rationeel dat hij handelde in het belang van de kinderen en de school.

Erkenning voor een eenzaam dilemma

Wilberts verhaal raakt omdat het zo herkenbaar is. Als directeur sta je constant tussen mensen, plicht en verantwoordelijkheid. Regelmatig moet je brandjes blussen, maar er zijn ook situaties die vragen om lef en een moeilijke keuze. In het laatste geval kan het soms helpen om een vertrouwde collega-directeur te laten meekijken, of in een vroeg stadium het bestuur om advies te vragen.

Wat hij beschrijft, is geen falen van een collega of van hemzelf, maar een gevolg van het systeem dat geen ruimte laat voor mensen die tijdelijk niet volledig kunnen functioneren. Elke dag 100 procent aanwezig zijn, dat vraagt iets van een leerkracht – fysiek én mentaal.

Dit dilemma typeert de positie van schoolleiders. Je bent betrokken bij je medewerkers en wilt je team recht doen, maar tegelijk draag je ook verantwoordelijkheid voor de kinderen en ouders. Dit kan leiden tot een innerlijke strijd die tot in het diepst van je vezels doordringt. Erkenning van dat gevoel is de eerste stap om weer ademruimte te creëren, om plezier terug te vinden in je werk, en om keuzes met lef te maken – keuzes die nodig zijn, ook al zijn ze pijnlijk.

Het verhaal laat zien hoe Wilbert worstelde met uitstel en angst om een gesprek te voeren. Hij reflecteert op zijn moed, zijn keuzes en de gevolgen daarvan. Dat proces, met mildheid naar zichzelf, is zijn manier om het verleden een plek te geven.

Wat blijft van dit verhaal bij jou hangen? Wat resoneert? Stuur mij een bericht: antoinette@praktischmetlef.nl om het te delen.

Ruimte voor reflectie en herkenning in De Directeurskamer

Verhalen zoals dat van Wilbert helpen om bij je eigen leiderschap stil te staan. Ze bieden herkenning voor complexe situaties en erkenning voor het dilemma waarin je staat. Het is een manier om gevoelens een plek te geven en van elkaars ervaringen te leren. Herken je dit? Je kunt hier meer lezen over waarom ik De Directeurskamer startte, een blog voor schoolleiders over twijfel zonder oordeel.

Voel je je vrij om je eigen dilemma (volledig anoniem) te delen. Jouw verhaal kan anderen helpen erkenning te vinden. Ik werk het uit, zodat andere schoolleiders van jouw ervaring leren. Stuur me gerust een bericht via mail: antoinette@praktischmetlef.nl, of gebruik het contactformulier.

#Schoolleiders #LeiderschapPO #ProfessioneleRuimte #MoreelKompas #DirecteurVanNu

Abonneer je gratis op de wekelijkse blog en krijg artikelen zoals deze direct in je inbox. Volg tips over regie voeren, morele dilemma's en verbinding in je team.