De stilte in de directeurskamer

Soms zet je een beslissing in beweging, en pas als je een kind klein ziet worden van verdriet, voel je de volle lading. Daar zat ik, in mijn directeurskamer, met een huilende Thijs voor me. Er ging iets door me heen toen ik hem zo zag, iets wat me aan het twijfelen bracht. Consequent zijn voelde op dat moment meer als breken. En de vraag die bleef knagen. Hadden we het goede gedaan, of waren we doorgeschoten in wat moest?

Namen en details zijn aangepast.

De beslissing

Simone, de leerkracht van groep 7-8, liep mijn kantoor binnen. “Antoinette, heb je even?” Achter haar zag ik Thijs staan. Ze deed de deur voor hem dicht en kwam naast mijn bureau staan. “Hij kan morgen niet mee doen.” Ik keek haar vragend aan. Ik wist wat er morgen stond te gebeuren. Het programma ‘Over de Streep’ zou bij ons op school opgenomen worden.

Kort en krachtig legde ze uit wat er gebeurd was. Wat hij precies had gedaan, weet ik jaren later niet meer. Maar de boodschap was glashelder. Voor haar was meedoen geen optie meer. Dit was de consequentie, hoe graag ze hem ook had gegund dat hij erbij kon zijn. Hij had het volgens haar zelf in de hand gehad en nu hoorde hier een duidelijk gevolg bij.

Ze draaide zich om, opende de deur, gebaarde Thijs naar binnen, en liep vervolgens zelf weer terug naar haar klas. De boodschap was helder. De knoop was doorgehakt.

Thijs zijn kant van het verhaal

Daar stond Thijs in de deuropening. Hij had duidelijk geen idee wat er aan de hand was. Ik stond op en liep naar de grote tafel in het midden van mijn kantoor. Ik nodigde hem uit om te gaan zitten. Hij koos de stoel tegenover me en ging rustig zitten.

Ik vroeg hem wat er volgens hem gebeurd was. Hij vertelde dat hij het anders zag dan zijn juf. Daar zat ik, met zijn verhaal en dat van juf Simone die alweer terug was naar de klas. Ze was vrij duidelijk geweest. Hij doet morgen niet mee. Resoluut, niet meer om te draaien. Ik kende haar inmiddels wel. Als ze iets besloten had, dan was het ook zo en bleef het ook zo.

“Thijs,” reageerde ik, “jouw verhaal is compleet anders dan dat van juf Simone.” Ik voelde me ongemakkelijk. Iets bespreken uit tweede hand. Ik was er niet bij geweest en moest nu min of meer de boeman spelen.

De stilte die bleef hangen

Toen hij dit hoorde, zag ik in zijn ogen een kleine glinstering. Hij begon te vertellen dat het een grapje was, dat ze het te serieus namen. Ik was opgelucht om te horen dat de feiten niet heel erg verschilden van die van juf Simone, alleen het oordeel over de ernst.

“Thijs,” zei ik nogmaals, “ik begrijp dat jij het als een grapje ziet, maar zo zien wij het niet. Het is niet de eerste keer dat je hier zit. Je gedrag heeft consequenties en in dit geval betekent het dat je morgen niet mee kan doen.”

Hij bleef stil. Het leek even of alles vertraagde. Tegenover me dook Thijs in elkaar. Hij was niet meer die grote jongen met de glunderogen. Tranen biggelden over zijn wangen. Ik voelde een steek in mijn maag toen ik die knul zag huilen. Het was maar heel even stil, maar het voelde als een eeuwigheid.

Ik sprak weer, wellicht om de stilte te breken. ”Weet je, ik zou ook het liefst hebben gehad dat je mee zou kunnen doen. Maar jouw gedrag is op dit moment zo dat dat niet kan. Dus morgen, wanneer de groep in de gymzaal bezig is, kom jij bij mij zitten.“

Ik keek naar de klok. Het was bijna einde dag, school ging uit. Ik vroeg of hij het prettig vond om even te blijven zitten. Hij knikte voorzichtig ja, de tranen nog in zijn ogen.

Dubbel gevoel

Simone informeerde zijn ouders. De volgende dag, terwijl de klas meedeed aan de opname, kwam Thijs bij mij in het kantoor zitten. De ochtend had hij gewoon les gehad in de klas, maar de middag, tijdens de opnames, zat hij bij mij. Hij ging serieus aan de slag; als hij vragen had, kon hij bij mij terecht. In mijn ogen verliep het goed.

Ik had een dubbel gevoel over de hele situatie, maar besprak het niet met Simone. Respect, loyaliteit en haar gezag niet willen ondermijnen hielden me tegen. De twijfel bleef een tijd bij me hangen. Ergens was ik het na heel wat jaartjes als directeur ook wel gewend. Wanneer het ongemakkelijk werd, keken ze naar mij. Uitdagende oudergesprekken, leerlingen die op de vuist gingen, om maar een paar voorbeelden te noemen. En als mijn team om hulp vroeg, dan wilde ik er voor ze zijn.

Relatie als vertrekpunt

Na dit voorval gingen we als team anders kijken naar ‘stuur de leerling naar de directeur’. We draaiden het om. De relatie in de klas kreeg de aandacht want daar gebeurde het. Ik of een ambulante collega nam soms de groep over, zodat leerkracht en leerling samen het gesprek konden voeren.

Dit soort gesprekken waren ons niet vreemd. Vanuit de Vreedzame School leerden leerlingen én leerkrachten door het te doen hoe ze zo’n gesprek konden voeren: elkaars verhaal horen, de vraag “wat is er volgens jou gebeurd?” stellen en ruimte geven aan beide kanten. Bij leerlingen voor wie zo’n gesprek lastig was, zoals jonge kinderen of kinderen die snel vastliepen, maakten we vaak even een moment om samen iets te doen, zodat er opnieuw verbinding ontstond. Deze aanpak werkte preventief, leidde tot minder incidenten en zette de leraar weer in zijn kracht.

De onverwachte spiegel

Maar er gebeurde nog iets bijzonders. Een paar weken na het voorval met Thijs, liep ik de groep binnen. Ik weet niet meer waarom. Ik moest even wat vertellen. Ze waren lekker bezig, ik vermoed met handvaardigheid.

En het was Thijs. Die de klas vroeg om even stil te zijn. "Voor juf Antoinette," zei hij, "de beste juf van deze school." Ik merkte dat ik ongemerkt glimlachte en voelde mijn wangen gloeien. Wow. Wat een kracht van deze jongen. Wat een ruimdenkendheid.

Je weet niet wat de juiste beslissing of actie voor die situatie of dat moment is. Vanuit die onzekerheid werk je. Die spiegel die Thijs me voorhield was goud waard. Je neemt een besluit, met een wrang gevoel, aangewakkerd door zijn tranen en de vraag of het wel de juiste beslissing is.

Vaak blijf je in het onderwijs met die vraag zitten, zonder antwoord. Dus terwijl ik met twijfel en een gevoel van onbehagen rondliep, kreeg ik dit nu al terug van hem. Jaren later, nu ik het verhaal hier opschrijf en deel, weet ik het zeker. Ik heb tijdens mijn tijd in het onderwijs het meest geleerd van de kinderen. Zij hielden mij een prachtige spiegel voor. En zo ook Thijs.

Zo nu en dan denk ik nog aan hem en het voorval. Het wrange gevoel van de eerste weken is verdwenen, en verschijnt er een glimlach op mijn gezicht.

De Directeurskamer

Zo laat een ogenschijnlijk eenvoudige beslissing, zoals die over de deelname van Thijs, zien hoe zwaar morele dilemma's in het onderwijs kunnen wegen. Het zet je aan het denken over de impact van onze keuzes en de onzekerheid die daar soms op volgt.

Dat is precies waar De Directeurskamer voor is. Een plek om dit soort ervaringen te delen, zonder oordeel, met de ruimte voor twijfel die bij ons vak hoort.

➡️ Wanneer liep jij voor het laatst weg met een wrang gevoel, omdat je het antwoord op 'wat het goede was om te doen' schuldig moest blijven? Deel je moment gerust via antoinette@praktischmetlef.nl.

➡️Herken je dit en knaagt er nog iets aan je, ook al is het allang ‘opgelost’?
Kijk dan eens naar mijn oefening Morele Resonantie.

➡️ wil je jouw eigen ervaring in een gastblog delen (anoniem mag altijd)? Zo houden we elkaar scherp en leren we van elkaars praktijk.

Krijg nieuwe blogs direct in je inbox – kort, praktisch en herkenbaar